Jeudi 20 avril 2017 à 18h30 à l’IFEA
Fatma Öncel (Université de Boğaziçi)
intervention en turc
dans le cadre du séminaire « Sciences et savoirs dans l’Empire ottoman »
inscription avant le 19 avril : https://www.inscription-facile.com/form/S1KaY14eUOPJrjSK0h3E
Osmanlı’da toprak ve malumat: Teselya 1780-1880
Osmanlı kırsalı hakkında devletin bilgi toplama teknikleri, 18. yüzyılın sonundan 19. yüzyılın sonuna kadar ciddi bir dönüşüm geçirmiştir. Günümüz tarihçiliğinin odak noktasında olan Tanzimat sonrası modern bilgi toplama pratiklerinin temeli, 19. yüzyılın ilk yarısında atıldı. Bu süreci, toprak rejiminin dönüşümünden bağımsız düşünmek mümkün değildir. Özel mülkiyete benzer çiftliklerin çokluğu, vakıfların 16. yüzyıldan beri varlığı, vergi toplama hakkının uzunca bir süre yerel ve nâmevcut (absentee) toprak sahiplerine devredilmesi, Teselya’yı bu çifte dönüşümü gözlemlemek için önemli bir saha yapar. 18. yüzyıl sonunda devlet otoritesinin kırsal hakkında edinmek istediği malumat, aracı toprak sahiplerinin hazineye sağlayacağı toplam mali ve beşeri kaynak üzerine yoğunlaşıyordu. 1820’lerde toprak sahibi sınıfların tasfiyesi çabasının ardından ise, kırsalı ve kaynaklarını, yani köylüyü, üretimi, vergiyi doğrudan tanıma ihtiyacı doğdu. Bilgi toplama teknikleri ve toplanan bilginin içeriği böylece değişmeye başladı.
Devlet arşivleri, vakıf arşivleri ve konsolosluk arşivlerinden sağlanan kaynaklarla yapılan bu araştırma, farklı siyasal-iktisadi rejimlerin, devletin kırsal hakkında edinmek istediği malumat üzerindeki etkisini inceler. Osmanlı toprak meselesine bu açıdan yaklaşmak, uzun 19. yüzyılın kurumsal süreklilik ve değişimleri hakkında yeni sorulara da zemin hazırlar.