ÇALIŞTAY
Türkiye’de ve Osmanlı sonrası mekânlarda kültür politikalarının yapımı.
Dolaşım | Bölgeler | Aktörler
Galatasaray Üniversitesi, 16 Nısan 2015
IFEA, 17 Nisan 2015
« La mise en œuvre de politiques publiques de la culture […] est étroitement liée à la construction et à la consolidation des États nations » (Poirrier 2011 : 11). Türkiye’de de genç Cumhuriyet’in ilk kültürel eylemleri, düşmanca kabul edilen bir dış çevre karşısında milli inşa zorunluluğu tarafından dikte edilmiştir. Valilikler veya halk evleri gibi yerel rölelere dayanan güçlü merkezileşme yoluyla, ulusal bir kültürün inşası ve yayılması, Türk-Müslüman olmayan kimliklerin inkar edilmesi ve bölgesel özelliklerin örtbas edilmesi (veya folklorizasyonu) ile el ele gitti (bkz. & İnce 2009).
Başka yerlerde olduğu gibi Türkiye’de de (Thiesse 2001), değiş tokuşlar, hareketler ve ölçek oyunları ulusal kültürün inşasında rol oynamıştır (bkz. Işıksel & Szurek 2014). Osmanlı kültür kurumlarının kesin olarak Batılı bir repertuarla cumhuriyetçi kurumlara dönüşmesi bunun bir örneğidir (Kataoğlu 2009).
Günümüzde neoliberal küreselleşme ve Avrupa Birliği üyelik müzakereleri bağlamında hem kamu kurumları, hem özel sektör hem de dernekler bünyesinde kültür politikası tartışmaları yenilenmektedir. 1980’lerde başlatılan ekonomik liberalleşme dönemiyle birlikte, devlet, kültür politikalarının ve genel olarak kamu politikalarının dönüşümüne katılan “kültür sektöründen kısmi aşamalı bir geri çekilme” (Polo ve Üstel 2014) işletir. Değişim, hem özel aktörlere çok daha fazla açıklık hem de kültürün ekonomik boyutuna verilen önem (kalkınma, büyüme ve turistik çekiciliğin güçlendirilmesi için bir araç olarak ele alındığında) aracılığıyla okunabilir. Demokratikleşme, kültürel çeşitlilik ve kültürün yerel düzeydeki yeri lehine yapılan tartışmalar ve girişimlerde de görülmektedir. Dolayısıyla, aktörlerde (özel, ortak, uluslararası) bir çeşitlilik, özellikle uluslararası olmak üzere nesnelerin, fikirlerin, araçların ve iş yapma biçimlerinin dolaşımı vardır (Türkiye, bu nedenle Culture Europe 2007-2013 programına uygundur ve Creative 2015’ten itibaren Avrupa programı), kültür ve kültür politikaları için yeni zorluklarla.
Bu çalışma günleri « Matières à transfaire. Espaces-temps d’une globalisation (post-) ottomane » (ANR-12-GLOB-003) ANR projesinin bir parçasıdır. Bu günlerde, bu dolaşımların Osmanlı döneminden günümüze kültür politikalarının inşasına nasıl katıldığını sorgulamak istiyoruz. Dolayısıyla bu, kültür politikalarının, bölgelerin ve mekânların ortak üretiminin yanı sıra bu politikalar tarafından taşınan kültür kavramlarının çoğulluğunu yeniden düşünmek meselesi olacaktır.
Osmanlı İmparatorluğu’nun sona ermesinden bu yana Türkiye’de kültür politikalarının inşasını incelemek için dolaşımın bu çoklu biçimlerini ve kullanımlarını açıklamak için « aktarma » kavramı bize uygun görünüyor. Ayrıca « transfaire »in kullanılması, « Avrupalılaşma » kadar « Batılılaşma » ile ilgili soruların peşine düşmeyi ve mübadeleyi sadece yayılma, ithalat ve tek yönlü vergilendirme açısından düşünmemeyi mümkün kılmaktadır. « Aktarım »ı, aktarım operasyonlarının yapısını bozmanın anahtarı olarak anlıyoruz (Dumoulin ve Saurruger 2010): « aktarım », kültür politikalarının « modellerini », « iyi uygulamaları », işbirliği fenomenlerini, kültürel veya hatta çeviriler.
- Kültür politikalarının ortak üretimi
“Transfaire” burada “birlikte yapmak” olarak anlaşılmaktadır. Kültür politikalarının özgün biçimlerini birlikte üreten farklı aktörlerin bağlantıları ve birlikleri (Latour 2006; Callon & Latour 1981) melezliği (Abeles 2008, Appadurai 1996) fenomenine odaklanmayı amaçlıyoruz. Günler ayrıca direnişe ve bu bağlantıların ve derneklerin uygulanmadığı veya çalışmadığı yer ve zamanlara odaklanacak.
Bu nedenle, çalışma günleri « birlikte yapan » aktörlere odaklanacaktır: Dolaşan araçlar, araçlar, insanlar, fikirler ve hatta yerler kültür politikalarını nasıl « aktarır »? Kamu (Kültür ve Turizm Bakanlığı ve bağlı kuruluşlar, mahalli müdürlükler, valilikler, belediyeler), özel (büyük aileler, bankalar; galeriler; şirketler, yayıncılık) kültürel bir eylemin uygulanmasında harekete geçirilen tüm aktörlere odaklanacağız. evler), dernek ve vakıflar (İstanbul Kültür Sanat Vakfı; Anadolu Kültür; yerel dernekler, üniversiteler vb.); Türkiye’de veya yurt dışında yerleşik, toplu veya bireysel.
Kültürel eylem araçları ve bunların dolaşımı, kullanımları, uyarlamaları, dönüşümleri ile de ilgileneceğiz. Araç derken, örneğin proje, ajans, İnternet tipi materyal araçları, çeviriler (özellikle kılavuzlar, turist rehberleri, broşürler), işbirliğini kastediyoruz. Son olarak festival, seminer, mesleki eğitim vb. “transfer” anlarına dikkat edilecektir.
- Kültür kavramının anlayışları ve kullanımları
Bu sorular, ikinci olarak, « aktarıcı »nın kültür kavramlarına ne yaptığı üzerinde çalışmayı mümkün kılacaktır. Dolaşımlar, kültürel eylemde kültür kavramlarının yeniden kompozisyonlarına nasıl katılır? Kültürel eylemin (yeniden) kültürü ve onun kullanımlarını nasıl tanımladığını ve yeniden ürettiğini merak edeceğiz. Kültürün ulusal inşa için kullanılmasından ve bir « yüksek kültür »ün inşasından, çoğul kullanımların geliştiğini görüyoruz: eğlence olarak kültür, turizm için kültür, demokratikleşme ve “çeşitlilik” için kültür, ekonomik kalkınma veya bölgesel/yerel kalkınma için kültür, bir yönetim biçimi olarak kültür (Karaca 2009). Bu kültür kavramları nasıl bir arada var olur veya melezleşir? Hangi mekanlarda ve hangi zamansallıklarda?
- Kültür politikalarının alanları ve bölgeleri
« Transfaire » aynı zamanda « ulusötesi bir uzamda yapma », hatta « çapraz uzamlarda ve zamansallıklarda çoğul veya birlikte yapma modu » olarak da anlaşılır. Eğer aktarım « dolaşıma sokmadan veya temas kurmadan önce bir yerelleştirmeyi varsayarsa, » aktaran « ilişkisel konfigürasyonun kendisini eylemin – ve dolayısıyla aktörlerin tanımlanmasının – bir öğesi olarak tercih eder (Aymes & Gourisse). Bağlantıların, melezleşmelerin ve çağrışımların yerleşik gözlemi, çok uluslu bir dolaşım alanında kültür politikalarının yapısını bozmayı mümkün kılacaktır. Mekânların ve ölçeklerin çoğulluğuna dikkat ederek, sonunda, mekanların çoğulluğunu hesaba katmayan “ulusötesi” yapısökümü gerçekleştirebileceğiz. Alanların bağlantı şekline, ölçek sorununa, üretimlerine, oyunlarına dikkat edeceğiz, aktörlerin ve standartların uluslararası dolaşım hareketleri, çeşitli sitelerdeki ödenekleri ve uyarlamaları ile ilgileneceğiz. “metropolleşme” hareketleri veya kültür politikalarının yerelleştirilmesi (örneğin kültür için Gündem 21’in benimsenmesi, yerel kalkınma için kültür politikalarının kullanılması vb.). Bu hareketlerde ağ oluşturmaya, medyanın ve internetin rolüne odaklanacağız. Bu, yukarıdan aşağıya bir mantığın parçası olmak değil, daha çok, bir şeyleri yapmanın yollarının, araçların ve aktörlerin bir siteden diğerine nasıl dolaştığını, bunun yeni yollara nasıl katıldığını ve yeni yollara nasıl katıldığını görmek meselesi olacaktır. yapmanın yeni alanları. Sadece Türkiye’ye yönelik değil (örneğin Yunus Emre kültür merkezleri, Tandem projeleri vb.).
Bugün, aynı zamanda Osmanlı döneminde de Türkiye’de kültür politikalarının inşasına sirkülasyonların katılma biçimlerine meydan okuyan önerileri bekliyoruz. Eski Osmanlı İmparatorluğu ülkelerinde bu konuları ele alan öneriler de memnuniyetle karşılanmaktadır. İletişim, örneğin şunlara odaklanabilir:
- Kültür politikalarının geliştirilmesinde belirli aktörlerin rolü
- Bir projenin / politikanın / belirli bir aracın (üretimi, evrimi, dolaşımı, kullanımı) veya eylem veya kültürel olayların incelenmesi.
- Yerel düzeyde kültür politikasının geliştirilmesi (aktörler, kullanımlar ve kültür anlayışları)
- Politika dilleri ve çeviri süreçleri..
Kaynakça
- Abélès M., Anthropologie de la globalisation, Paris, Payot, Rivages, 2008.
- Appadurai A., « La production de la localité », dans Après le colonialisme. Les conséquences culturelles de la globalisation, Paris, Payot, 2005, bölüm 7.
- Aymes M., Gourisse B., « Matières à transfaire. Espaces-temps d’une globalisation (post-) ottomane », ANR Bilimsel Belgesi (unpublished).
- Serhan A. et Ince H. A. (ed.) Introduction to Cultural Policy in Turkey, Istanbul, Bilgi University Press, 2009.
- Callon M., Latour B. « Le grand Léviathan s’apprivoise-t-il ? », in Akrich M., Callon M. et Latour B., Sociologie de la traduction. Textes fondateurs, Paris, Presses des Mines, 2006.
- Dumoulin, L., Saurugger, S., « Les policy transfer studies : analyse critique et perspectives », Critique internationale, 48/3, 2010.
- Işiksel G. et Szurek E. (dir.), Turcs et Français. Une histoire culturelle, 1860-1960, Paris, PUR, 2014
- Karaca B., “Governance of or through culture? Cultural policy and the politics of culture in Europe”, in Focaal – Journal of Global and Historical Anthropology, Vol. 2009, No.55, 27-40p.
- Katoğlu M., “The Institutionalization of High Art as a Public Service in the Republican Era”, in Ada S., Ince A. (eds), Introduction to Cultural Policy in Turkey, İstanbul Bilgi University Press, 2009.
- Öztürkmen A., “The role of people’s houses in the making of national culture in Turkey”, in New Perspectives on Turkey, 1994, 11, pp. 159-181.
- Poirrier P. (dir.) (2011), Pour une histoire des politiques culturelles dans le monde. 1945-2011, Paris, La Documentation française.
- Polo J-F. et Üstel F., « Les nouvelles orientations de la politique culturelle Turque : à la recherche d’un modèle conservateur alternatif ? », Pôle Sud, n° 41 – 2014/2, p.17-32.
- Thiesse A-M., La création des identités nationales en Europe XIIIème-XXème siècles, Paris, Le Seuil, 2001.
Bilimsel ve Düzenleme komitesi
- Muriel Girard (Marsilya Ulusal Mimarlık Okulu)
- Cilia Martin (IFEA-Istanbul)
- Jean-François Polo (Galatasaray Üniversitesi – Science Po Rennes)
- Clémence Scalbert Yücel (IFEA-Istanbul & University of Exeter)
- Füsun Üstel (Galatasaray Üniversitesi)
- Lydia Zeghmar (IFEA-Istanbul)