B. Çetin Eren – Darbe Toplumsal Hareket İlişkisi: Türkiye’de Rejimler ve Krizler 1908-2017 – 5/12/2017

Türkiye genellikle demokratikleşme yolunda kör topal ilerleyen bir ülke olarak kabul edilir. Sık sık karşımıza çıkan başarılı ve başarısız darbe girişimleri ise bu tespitin en önemli dayanağı olarak görülür. Türkiye’deki « demokrasi eksikliği » de sivil toplumun yeterince güçlü olmaması ile açıklanır. Konuşmamda bu bakış açısının analitik kategorilendirmeye müsait olmayan darbe ve demokrasi tanımlarından olduğu kadar halk hareketlerinin ve sermaye birikim çevrimlerinin yetersiz araştırılmasından kaynaklandığını savunacağım. Amerikan siyaset biliminin tüm dünyada hakim kıldığı « demokratikleşme » literatürüne eleştirel ve tarihsel bir perspektiften bakıldığında Türk demokrasisinin 1908’den bu yana « ileri » değil « geri » gittiği görülebilir. Bunun sebebi de, sivil toplumun sanıldığının aksine zayıf değil güçlü olmasıdır. Türkiye’de 1908’den bugüne demokrasinin dört farklı biçimi dört farklı rejim olarak hüküm sürdü. Her rejim farklı dinamiklerle doğup, gelişti ve yerini bir diğer rejime bırakırken farklı bir kriz içine girdi. Sivil ve askeri darbeler ise demokrasiye ara vermedi yeni bir demokrasi anlayışının ebeliğini yaptı. Temel tezleri bu şekilde özetlenebilecek konuşmamdaki tarihsel çerçeve bugünkü rejim krizinin çözümü yolundaki alternatifleri tartışmayı da mümkün kılıyor.