1920’de Bolşevik Devrimi ve Wrangel’in ordusundan kaçarak Boğaz kıyılarına varmayı başaran yaklaşık 200 000 Rus, belirli bir karantina süresinin ardından kente gelerek Galata, Pera, Kadıköy ve Adalar bölgelerine yerleşir. Ruslar, kentte kaldıkları iki veya üç yıllık süre boyunca (Paris, Nice veya Berlin’e gitmelerinden önce), kentin sosyal yapısını ve görüntüsünü değiştirirler. Bir yandan caz müzik, sinema ve Avrupai balolar İstanbul’u fethederken, diğer yandan kötü alışkanlıklar çoğalmaya başlar: fuhuş hızla artar, Ruslar tarafından işletilen kafe ve barlar çoğalır, yeni uyuşturucu maddeler (kokain ve eroin) zaten hassas olan mahalleri sarar… Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun simgesel bir anlatıma sahip romanı Sodom ve Gomore, İstanbul’daki bu yeni algıyı özetlemektedir. Savaş ortamı ve dünyanın sonu atmosferi ile ortaya çıkan bu özgürlük hali, kentte – zor şartlar altında da olsa – yayıncılık, kültürel ve sosyal faaliyetlerin artmasına neden olmuştur.
Temmuz ayında imzalanan Lozan Antlaşması’nın ardından 1923 Eylülünde İtilâf Devletlerine bağlı son birlikler İstanbul’dan ayrıldığında ve Anadolu’da Yunanlara karşı mücadele verilen İstiklâl Harbi’nin ardından Kemalistler ülkenin bugünkü sınırları içerisindeki topraklarını geri almayı başardığında, İstanbul’daki canlılık da azalır. 1918’de İttihatçılar gemiyi terk eder ve Roma, Berlin veya Tiflis’e kaçarlar. Bu süreçte sultanın devleti yönetmekte yetersiz kaldığı ortadadır. Eski rejimin yakın iş birlikçileri, özellikle acı anılarla hatırlanan Damad Ferid Paşa’nın (4 Mart-10 Eylül 1919) yönetimi titremeye başlar: şehirlerinin Anadolu’nun devrimcileri tarafından damgalanan kaderi ne olacaktı?
Bu şaşırtıcı, kaotik ve kozmopolit çerçevede, son derece zengin ve birçok alanda devrimci bir sosyal ve kültürel hayat oluşmaya başlar: İstanbul’un periferik modernizmin oluşum ve Türk Cumhuriyeti’ne ve ayrıca komşu ülkelere, Paris veya Berlin’e (Rus topluluğunun sayesinde) yayılım sürecindeki önemli rolü, edebiyat başkenti ve edebiyatta milliyetçilik kavramlarının sorgulanmasını sağlar.
Etkinliğin Tarihi | 14/11/2019 10:00 am |
Etkinliğin Bitiş Tarihi | 15/11/2019 2:30 pm |
Kapasite | 60 |
Kayıtlı | 42 |
Kalan boş yer sayısı | 18 |
Son kayıt tarihi | 13/11/2019 11:55 am |
Yer | IFEA Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü |
Jeudi 14 novembre 10:00 - 13:30 |
10h15 Présentation de la rencontre (Istanbul occupée: la danse sur le volcan II) Frédéric HITZEL, CETOBaC-EHESS Timour MUHIDINE, Inalco-CERMOM 10h30 Président de séance : Bayram Balcı (IFEA)
Claire LE BRAS (IFEA) « Istanbul vue par ses occupants : experts et expertise au sein des commissions interalliées »
François GEORGEON (CETOBaC-EHESS) « Une page d'histoire économique et sociale d'Istanbul à l'époque de l'armistice : tavernes et autres mauvais lieux »
Gülsün GÜVENLI (Université de Galatasaray, Istanbul) « La caricature, reflet d'une société en mutation sous l’occupation »
12h00: Pause-café 12h30 : Président de séance : T. Muhidine Izzeddin ÇALIŞLAR (Université Bilgi, Istanbul) « Les journaux des officiers Eyüp (Durukan) et İzzettin (Çalışlar) »
Johann STRAUSS (Université de Strasbourg) « Reprise, renaissance, innovation – les activités littéraires des minorités à Istanbul, 1918-1923 »
13h30: Déjeuner |
Jeudi 14 novembre 15:00 - 17:30 |
Rencontre artistique russo-turque dans Istanbul occupée. Présidents de séance : Alexis Wick, Frédéric Hitzel (CETOBaC-EHESS)Saadet ÖZEN (Historienne et documentaliste, Istanbul) « Les rapports de force et la caméra: Représentation de l’occupation dans les archives cinématographiques »
Didier SAPAUT (Chercheur indépendant, documentaliste) « Présentation d’archives cinématographiques sur le Front d'Orient et Istanbul occupée »
17:00: Pause-café 17:30: Projection du film « Les oubliés de la victoire-l’odyssée des soldats d’Orient » |
Vendredi 15 novembre 10:00 - 14:30 |
Presse et littérature, culture. Pdt de séance : François GeorgeonLoïc MARCOU (Inalco, CREE) « L’occupation d'Istanbul dans le journal satirique rum Embros [Εμπρός] (1908-1920) »
Seza SINANLAR-USLU (Université technique de Yıldız, Istanbul) « Interrogations sur les archéologues du corps d’occupation français d’Istanbul »
Timour MUHIDINE (Inalco, CERMOM) « Sabiha et Zekeriya Sertel en 1919 : résistance passive à Istanbul »
Daniel-Joseph MACARTHUR-SEAL, (British Institute, Ankara) « ‘It is not art and it is not the East’: popular entertainment in occupied Istanbul »
12:30 - 14:30 Pause buffet |